Η ελονοσία, γνωστή επίσης και ως μαλάρια, είναι λοιμώδης νόσος που προκαλείται από το πλασμώδιο της ελονοσίας,
ένα παράσιτο που μεταδίδεται κυρίως μέσω τσιμπήματος μολυσμένου κουνουπιού του γένους Ανωφελές. Μπορεί να μεταδοθεί επίσης με χρήση μολυσμένων βελόνων ή συριγγών και με μετάγγιση μολυσμένου αίματος. Δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο. Προκαλεί μια σοβαρή λοίμωξη που εάν δεν αντιμετωπιστεί σωστά και έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο.
Εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό με ρίγος, πονοκέφαλο, μυαλγίες, γενική αδιαθεσία και συμπτωματολογία γριπώδους συνδρομής. Μπορεί επίσης να προκαλέσει ναυτία, κοιλιακό πόνο, εμετούς, διάρροια και ίκτερο (κιτρίνισμα δέρματος και ματιών).
Καθώς τα κουνούπια δραστηριοποιούνται και τσιμπούν τις ώρες μεταξύ σούρουπου και ξημερώματος, τα άτομα τα οποία είναι συνήθως έξω όλη τη νύχτα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο μόλυνσης.
Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά δεδομένα ελονοσίας που δημοσίευσε πρόσφατα το ΚΕΕΛΠΝΟ, από τις αρχές του 2016 έως τις 11 Αυγούστου 2016 είχαν δηλωθεί 65 κρούσματα ελονοσίας πανελλαδικά. Οι επηρεαζόμενες από την ελονοσία περιοχές σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ είναι ορισμένες δημοτικές ενότητες της Δυτικής Αχαΐας, της Ηλείας, της Λακωνίας, της Θεσσαλονίκης, των Τρικάλων, της Καρδίτσας, της Εύβοιας, της Βοιωτίας, της Λάρισας και της Ανατολικής Αττικής. Πιο συγκεκριμένα για την Ανατολική Αττική είναι ορισμένοι οικισμοί της Δημοτικής ενότητας Μαραθώνος και Γραμματικού.
Για την προστασία από τσίμπημα κουνουπιών συνίσταται:
1) Χρήση προστατευτικού ρουχισμού κατά την παραμονή σε εξωτερικούς: πουκάμισα με μακριά μανίκια, μακριά παντελόνια και κάλτσες. Η ενδυμασία να είναι ανοιχτόχρωμη και φαρδιά.
2) Χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και πάνω από τα ρούχα.
- Τα εντομοαπωθητικά να περιέχουν μία από τις ακόλουθες τις δραστικές ουσίες: DEET με συγκέντρωση 20-50%, IR3535, πικαριδίνη, ικαρίνη ή αιθέρια έλαια ευκαλύπτου.
- Η ποσότητα δεν χρειάζεται να είναι υπερβολική, είναι αρκετή όση χρειάζεται να καλυφθεί το δέρμα. και να ανανεώνεται όταν απαιτείται.
- Να αποφεύγεται η εφαρμογή των εντομοαπωθητικών στο δέρμα που καλύπτεται από ρούχα.
- Να αποφεύγεται η χρήση τους στα μάτια, το στόμα και πάνω από τραυματισμένο ή ερεθισμένο δέρμα.
- Να ψεκάζονται τα ενδύματα με εντομοαπωθητικά προϊόντα, καθώς τα κουνούπια μπορούν να διεισδύσουν τα λεπτά ρούχα.
- Να ακολουθούνται προσεκτικά οι οδηγίες της ετικέτας του εντομοαπωθητικού.
- Σε περίπτωση που χρησιμοποιούνται και αντηλιακά πρώτα επαλείφεται το αντηλιακό και στη συνέχεια το εντομοαπωθητικό.
- Εάν η εφαρμογή κάποιου εντομοαπωθητικού προκαλέσει ερεθισμό στο δέρμα, διακόπτεται η χρήση του και συνίσταται επικοινωνία με ιατρό, αναφέροντας το σκεύασμα που το προκάλεσε.
- Να πλένεται το δέρμα με σαπούνι και νερό μετά το πέρας της εργασίας.
- Να πλένονται τα ρούχα που έχουν ψεκαστεί με εντομοαπωθητικά πριν χρησιμοποιηθούν ξανά.
3) Χρήση αντικουνουπικών πλεγμάτων (σήτες) και κουνουπιέρας
4) Χρήση κλιματιστικών και ανεμιστήρων καθώς ο δροσερός αέρας μειώνει την δραστηριότητα των κουνουπιών και ο ανεμιστήρας δυσχεραίνει την προσέγγιση τους
5) Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για τον φωτισμό εξωτερικών χώρων
6) Κούρεμα γρασιδιού, θαμνών και φυλλωσιών όπου βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια
7) Αποφυγή εργασίας, εάν είναι εφικτό, σε εξωτερικούς χώρους τις ώρες που τα κουνούπια είναι πιο δραστήρια (πιο συχνά από το σούρουπο έως το ξημέρωμα).
8) Μέριμνα για την εξάλειψη των πηγών στάσιμου νερού σε εξωτερικούς χώρους εργασίας, όσο είναι δυνατό, ώστε να μειωθεί ο πληθυσμός των κουνουπιών:
- Άδειασμα των δοχείων με λιμνάζοντα ύδατα κάθε 4 έως 5 ημέρες, καθώς και αναποδογύρισμα, κάλυψη, ή αποθήκευση δοχείων όπως καλύμματα, κουβάδες, βαρέλια, καροτσάκια, κ.λ.π. που ενδέχεται να λιμνάζουν νερά. Διάνοιξη οπών αποστράγγισης σε δοχεία τα οποία συλλέγουν νερό και δεν μπορούν να αδειάσουν.
- Καθάρισμα των υδρορροών βροχής και αφαίρεση υπολειμμάτων (φύλλα, κλαδιά, σκουπίδια) από χαντάκια και φρεάτια.
- Πότισμα κατά τις πρωινές ώρες